کلید محافظ جان یا Residual-current device که به‌اختصار به آن RCD نیز گفته می‌شود، یک دستگاه ایمنی الکتریکی است که به‌سرعت یک مدار الکتریکی را با جریان نشتی به زمین قطع می‌کند. به عبارتی دیگر کلیدهای محافظ جان برای قطع مدار در صورت وجود جریان نشتی طراحی شده‌اند. انواع کلید محافظ جان وجود دارد که هر کدام ویژگی خاصی ارائه می‌کنند. این کلید برای محافظت از تجهیزات و کاهش خطرات برق‌گرفتگی به دلیل شوک الکتریکی مداوم است. این دستگاه‌های سیم‌کشی الکتریکی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت تشخیص جریان الکتریکی نامتعادل بین هادی‌های تغذیه و برگشت به سرعت و به طور خودکار مدار را جدا می‌کند. وجود اختلاف بین جریان‌ها در این هادی‌ها نشان‌دهنده جریان نشتی است که خطر شوک را ایجاد می‌کند.
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
مشاهده انواع لوازم برق صنعتی پارس فانال در فروشگاه پارما الکتریک
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
این نشتی توسط کلید محافظ جان تشخیص‌داده‌شده و جریان را قطع می‌کند. کلیدهای محافظ جان به گونه‌ای طراحی شده‌اند که سیم‌های رسانا را به سرعت قطع می‌کنند. این باعث می‌شود تا از صدمات جدی به انسان‌ها و از آسیب به دستگاه‌های الکتریکی جلوگیری شود. کلید محافظ جان قابلیت آزمایش و تنظیم مجدد دارد. یک دکمه تست به طور ایمن شرایط نشتی کوچکی را ایجاد و دکمه دیگری پس از رفع عیب هادی‌ها را بازنشانی می‌کند. کلید محافظ جان دوقطبی هر دو هادی برق‌دار و برگشتی را در صورت یک خطا قطع می‌کنند، در حالی که کلید محافظ جان تک‌قطبی فقط هادی برق را قطع خواهد کرد. RCDها با اندازه‌گیری تعادل جریان بین دو هادی با استفاده از ترانسفورماتور جریان تفاضلی عمل می‌کنند. برای RCD مورد استفاده با برق سه‌فاز، هر سه هادی برق و نول (در صورت نصب) باید از ترانسفورماتور جریان عبور کنند.
کاربرد کلید محافظ جان
کلید محافظ جان دائماً جریان الکتریکی که از یک یا چند مدار عبور می‌کند را برای محافظت بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهد. اگر جریان الکتریسیته در مسیری اشتباه و پرخطر تشخیص داده شود، مثلاً به هنگام لمس سیم توسط شخص، RCD مدار را خیلی سریع خاموش می‌کند و خطر مرگ یا آسیب جدی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. دوشاخه‌های برق با RCD تعبیه‌شده گاهی اوقات بر روی وسایلی نصب می‌شوند که ممکن است خطر خاصی در آن‌ها وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال روی سیم‌های بلندی که در فضای باز استفاده می‌شوند نصب می‌شوند.
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
مشاهده برند کلید محافظ جان پارس فانال در فروشگاه پارما الکتریک
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
یکی از این موارد سیم‌های برقی هستند که درون چمن‌ها قرار دارند. گاهی اوقات ممکن است به دلیل برخورد دستگاه چمن‌زنی با این سیم‌ها، قسمتی از سیم معیوب شود که خطر برق‌گرفتگی جدی افراد را تهدید می‌کند. در این صورت وجود کلید محافظ جان در آن‌ها جریان را در کمترین زمان ممکن قطع می‌کند تا از این خطرات تا حد زیادی جلوگیری شود. همچنین در سشوارهایی که در نزدیکی حمام یا سینک استفاده می‌شوند، کلیدهای محافظ جان تعبیه می‌شود.
انواع کلید محافظ جان
این که اولین RCD چه زمانی و توسط چه کسی ساخته شد، مشخص نیست، اما اولین نمونه‌های آن در دهه ۱۹۵۰ عرضه شدند. کلید محافظ جان در حال حاضر به طور گسترده در بیشتر نقاط جهان استفاده می‌شود. در برخی موارد، استفاده از انواع کلید محافظ جان اجباری است، در حالی که در برخی دیگر استفاده از آن‌ها اختیاری است. کلیدهای محافظ جان می‌توانند از خطرات زیادی چون برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی جلوگیری کنند. RCDها بسیار حساس‌تر از فیوزها و قطع‌کننده‌های مدار معمولی هستند و محافظت بیشتری در برابر شوک الکتریکی ایجاد می‌کنند. انواع کلید محافظ جان وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
RCDهای ثابت
RCDهای ثابت از انواع کلید محافظ جان هستند که واحد مصرف‌کننده (جعبه فیوز) نصب می‌شوند و می‌توانند از مدارهای فردی یا گروهی محافظت کنند. یک RCD ثابت با توجه به اینکه از تمام سیم‌کشی‌ها و سوکت‌های یک مدار و هر وسیله متصل به آن محافظت می‌کند، بالاترین سطح حفاظت را ارائه می‌دهد.
RCDهای سوکت پریز
RCDهای سوکت پریز از انواع کلید محافظ جان هستند. این نوع کلیدهای محافظ جان پریزهای ویژه با RCD تعبیه شده در آن‌ها هستند که می‌توانند به‌جای یک پریز استاندارد استفاده شوند. این نوع RCD فقط برای افرادی که با تجهیزات در تماس است، از جمله سرب آن که به پریز مخصوص وصل شده است، محافظت می‌کند.
RCDهای قابل حمل
یکی دیگر از انواع کلید محافظ جان، RCDهای قابل حمل هستند. آن‌ها به هر پریز استانداردی وصل می‌شوند. سپس یک دستگاه را می‌توان به RCD وصل کرد. آن‌ها زمانی مفید هستند که نه RCDهای ثابت و نه پریز در دسترس هستند، اما مانند کلیدهای محافظ جان پریز، فقط برای شخصی که با تجهیزات، از جمله سرب آن، وصل شده به RCD قابل حمل، در تماس است، محافظت می‌کنند.
الزام استفاده از کلید محافظ جان
استفاده از انواع کلید محافظ جان در مناطقی که خطرات برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی وجود دارد لازم و ضروری است. با مکانیسم کلید محافظ جان می‌توان تا حد زیادی از این خطرات جلوگیری کرد. استفاده از RCD در مناطق زیر ضروری است.
تابلو برق ورودی
تابلو برق برای توزیع ایمن برق در سراسر تأسیسات تجاری و صنعتی استفاده می‌شود. تابلو برق بخشی از یک سیستم توزیع الکتریکی است که تغذیه برق را به مدارهای انشعاب تقسیم می‌کند. تابلو برق در ساختمان‌ها بسیار مهم هستند، زیرا در آن‌ها کلیدهای مدار و کلیدهای ایمنی قرار دارند. تابلو برق مسئول حفاظت از مدارهای داخل خانه هستند و از این طریق از آسیب الکتریکی افراد و وسایل جلوگیری می‌کنند. آن‌ها همچنین سیستم‌های الکتریکی را به کنتور برق متصل می‌کنند و محل اصلی دریافت انرژی الکتریکی مدارها هستند. استفاده از کلید محافظ جان در تابلو برق از خطراتی نظیر اتصال کوتاه، آتش‌سوزی و اضافه‌بار جلوگیری می‌کند.
کلید و پریزها
کلید و پریزها یکی از جمله وسایلی هستند که از آن‌ها استفاده زیادی می‌شود. یک کلید برق جریان برق را به یک دستگاه الکتریکی کنترل می‌کند. سوئیچ دارای یک موقعیت روشن و خاموش است. رایج‌ترین نوع سوئیچ یک دستگاه الکترومکانیکی است که از یک یا چند مجموعه از کنتاکت‌های الکتریکی متحرک متصل به مدارهای خارجی تشکیل شده است. هنگامی که یک جفت کنتاکت در حال تماس هستند، جریان می‌تواند بین آن‌ها عبور کند.
پریزهای برق به تجهیزات الکتریکی اجازه می‌دهند به شبکه برق متصل شوند. پریزها در دو نوع خانگی و صنعتی وجود دارند. کلید و پریزهای معیوب بسیار خطرناک هستند. مخصوصاً نمونه‌هایی که در مراکز صنعتی استفاده می‌شود؛ بنابراین لازم است تا از کلید محافظ جان در آن‌ها استفاده شده تا از خطرات و حوادث ناگهانی جلوگیری شود.
سرویس بهداشتی و مناطق مرطوب
یکی دیگر از مناطقی که در معرض خطر برق‌گرفتگی و حوادث مربوط به وسایل الکتریکی وجود دارد، سرویس‌های بهداشتی و مناطق مرطوب است. در این مناطق علاوه بر وجود کلید و پریزها ممکن است از وسایل برقی نیز استفاده شود. همچنین استفاده از برخی وسایل درون حمام یا آشپزخانه می‌تواند خطر برق‌گرفتگی را افزایش دهد. احتمال تماس دست‌های مرطوب با دوشاخه برای اتصال آن به پریز درون آشپزخانه وجود دارد. همچنین در کنار استخرها ممکن است بر اثر بی‌احتیاطی برخی از وسایل دارای جریان برق رها شده باشند؛ بنابراین استفاده از کلیدهای محافظ جان در این مناطق ضرورت دارد. اگر خانه مجهز به RCD نیست، می‌توان هنگام کار با لوازم‌خانگی و ابزار برقی از یک برد برق قابل حمل مجهز به RCD استفاده کرد.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی “انواع کلید محافظ جان” پرداختیم. فروشگاه پارما الکتریک آماده شنیدن سوالات و نظرات شما عزیزان می‌باشد.
تاریخ انتشار 1401/04/15