کنتاکتور وسیله‌ای الکتریکی است که برای روشن یا خاموش‌کردن مدار الکتریکی استفاده می‌شود. کنتاکتورها از نظر اندازه جمع و جور بوده و می‌توان آن‌ها را به‌راحتی در زمین نصب کرد. به طور کلی، این دستگاه‌های الکتریکی دارای چندین کنتاکت هستند. این کنتاکت‌ها در بیشتر موارد به طور معمول باز هستند و زمانی که سیم‌پیچ کنتاکتور روشن می‌شود، توان عملیاتی را برای بار تأمین می‌کنند. استفاده از کنتاکتورها بیشتر برای کنترل موتورهای الکتریکی است.
کنتاکتورها انواع مختلفی دارند و هر نوع آن مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد. کنتاکتورها می‌توانند جریان را در طیف وسیعی از چند آمپر تا هزاران آمپر و ولتاژ از ۲۴ VDC تا هزاران ولت، قطع کنند. علاوه بر این، این دستگاه‌های الکتریکی در اندازه‌های مختلف، از ابعاد دستی گرفته تا اندازه‌هایی بزرگ‌تر عرضه می‌شوند. کنتاکتورها به دلیل توانایی خود برای کنترل جریان‌های بیش از ۵۰۰۰ آمپر و قدرت بالای بیش از ۱۰۰ کیلووات شناخته شده‌اند.
کاربرد کنتاکتور
کنتاکتورها در بسیاری از موارد کاربرد دارند. به دلیل قدرت کنتاکتورها در جریان‌های بالا می‌توان از آن‌ها در دستگاه‌ها و تأسیسات بزرگ استفاده کرد. چند مورد از رایج‌ترین کاربرد کنتاکتور در ادامه بیان شده است.
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
مشاهده لوازم برق صنعتی پارس فانال در فروشگاه پارما الکتریک
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
کنترل روشنایی
کنتاکتورها عموماً در تأسیسات روشنایی بزرگ مانند خرده‌فروشی یا ساختمان، برای کنترل مرکزی اداری مورد استفاده قرار می‌گیرند. از کنتاکتورهای لچینگ که دارای دو سیم‌پیچ عمل‌کننده هستند برای کاهش مصرف برق در کویل‌های استفاده می‌شود. سیم‌پیچ اول کنتاکت‌های مدار قدرت را در یک‌لحظه با انرژی می‌بندد، سپس به‌صورت مکانیکی بسته نگه داشته می‌شوند. سیم‌پیچ دوم هم کنتاکت‌ها را باز می‌کند.
سوئیچینگ بانک‌های خازن
در بانک‌های خازنی برای تعویض خازن‌ها بر اساس نیاز توان راکتیو از کنتاکتورهای سوئیچینگ خازن استفاده می‌شود. آن‌ها به طور ویژه برای این طراحی شده‌اند که جریان‌های گذرا بالا که در حین سوئیچینگ تشکیل می‌شود را کنترل کنند. مقاومت‌های اضافی در حین سوئیچینگ برای کاهش جریان‌های ناگهانی ارائه شده است.
استارت موتور الکتریکی
یکی از دیگر از کاربردهای کنتاکتورها استفاده از آن‌ها به‌عنوان استارت مغناطیسی است. در موتورهای الکتریکی برای تأمین برق از استارت مغناطیسی استفاده می‌شود. موتورهای الکتریکی دارای یک کنتاکتور هستند که به‌عنوان جزء ضروری آن است. این کنتاکتور از موتور الکتریکی در برابر ولتاژ پایین، اضافه‌بار و قطع برق محافظت می‌کند.
اجزای کنتاکتور
سه جزء اصلی کنتاکتور شامل موارد زیر است:
سیم‌پیچ یا الکترومغناطیس
یکی از مهم‌ترین اجزای کنتاکتور سیم‌پیچ یا الکترومغناطیس است. توسط سیم‌پیچ یا آهنربای الکتریکی کنتاکتور نیروی محرکه‌ای که برای بستن کنتاکت‌ها لازم است تأمین می‌کند. سیم‌پیچ یا آهنربای الکتریکی و کنتاکت‌ها توسط یک محفظه محافظت می‌شوند.
محفظه
کنتاکتورها دارای یک محفظه هستند. این محفظه که عایق بوده و از تماس اجزا با کنتاکت‌ها جلوگیری کرده که با این کار از آن‌ها محافظت می‌کند. محفظه از مواد مختلفی مانند پلی‌استر، باکلیت، پلی‌کربنات، پلاستیک‌های ترموست و بسیاری از مواد دیگر ساخته شده است. کنتاکتورها دارای یک محفظه اضافی هستند که از دستگاه به هنگام شرایط بد آب‌وهوایی، غبار، روغن و خطرات انفجار محافظت می‌کند.
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
مشاهده کنتاکتور پارس فانال و خرید انواع کنتاکتور
⭐ ⭐ ⭐ ⭐ ⭐
کنتاکت‌ها
کنتاکت‌ها از دیگر اجزای کنتاکتورها هستند. وظیفه مهمی که کنتاکت‌ها دارند حمل جریان است. به عبارت دیگر جریان‌های کنتاکتورها به‌وسیله کنتاکت حمل می‌شود. کنتاکت‌ها انواع مختلفی از دارند. انواع مختلف آن‌ها شامل، کنتاکت‌های کمکی، کنتاکت‌های برق و فنرهای تماسی هستند. هر یک از این کنتاکت‌ها نقش خاصی را در کنتاکتور به عهده دارند.
نحوه عملکرد کنتاکتور
آهنربای الکتریکی با جریانی که از کنتاکتور می‌گذرد، تحریک می‌شود. وقتی آهنربای الکتریکی برانگیخته شد میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند. کنتاکت متحرک کنتاکتور با آرمیچر (میله فلزی) آهنربای الکتریکی متصل می‌شود. با برانگیخته شدن میدان مغناطیسی هسته کنتاکتور آرمیچر شروع به حرکت می‌کند. نیرویی که از این طریق ایجاد می‌شود از نیروی فنر بیشتر است. تا زمانی که سیم‌پیچ برق قطع نشود، کنتاکت‌ها به همین حالت باقی می‌مانند.
نیروی الکترومغناطیسی، هنگامی‌که سیم‌پیچ برق می‌گیرد، قطع می‌شود. در این حالت آرمیچر با نیروی فنر به عقب کشیده شده و در حالت off قرار می‌گیرد. درواقع کنتاکتورها برای عملکرد سریع بین on و off طراحی شده‌اند. ورودی سیم‌پیچ‌ها ممکن است AC یا DC باشد. همچنین در برخی از نمونه‌ها برای سیم‌پیچ الکترومغناطیسی از سیم‌پیچ جهانی استفاده می‌شود. مقداری اتلاف برق در کنتاکتورها وجود دارد که برای کاهش این اتلاف نیز از مدار اکونومایزر استفاده می‌کنند.
یک قوس بین کنتاکت‌ها هنگام ایجاد و شکستن کنتاکت‌ها، ایجاد می‌شود. با توجه به افزایش دمای کنتاکت‌ها بر اثر این قوس، ممکن است عمر کنتاکتورها کاهش پیدا کند. همچنین قوس‌های الکتریکی باعث ایجاد گازهای مضری چون مونو اکسید کربن می‌شوند. به همین دلیل از روش‌های مختلفی برای کاهش قوس‌ها استفاده می‌شود. کنتاکتورها بر اساس محدوده کنترل ولتاژ، جریان و ولتاژ بار انتخاب می‌شوند. برای بررسی باز و بسته بودن کنتاکتورها می‌توان از یک اهم متر استفاده کرد. برای این کار، اهم متر بین کنتاکت‌های ورودی و خروجی قرار می‌گیرد. در صورت باز بودن، کنتاکت‌ها بی‌نهایت را نشان می‌دهند اما اگر اهم متر عدد صفر را نشان بدهد، به این معنی است که کنتاکت‌ها بسته هستند.
مقایسه کنتاکتور و رله
به‌صورت کلی کنتاکتورها عملی مشابه با رله دارند. اما مواردی وجود دارد که باعث تفاوت بین این دو شده است. در ادامه هر یک از این موارد را نام برده و آن‌ها را شرح می‌دهیم.
1. رله‌ها برای حمل جریاناتی تا ۱۰ آمپر یا کمتر هستند. این در حالی است که کنتاکتورها برای جریانات بیش از ۱۰ آمپر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
2. با توجه به اینکه کنتاکتورها برای جریان‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند از کنتاکت‌های فنری برای افزایش ایمنی استفاده می‌کنند. اما با توجه به توان کم رله‌ها از کنتاکت‌های فنری در آن‌ها استفاده نمی‌شود.
3. سرکوب قوس در کنتاکتورها به دلیل حمل بالای جریان‌ها بیشتر اتفاق می‌افتد. این در حالی است که در رله‌ها به دلیل قوس کمتر، سرکوب قوس زیاد رایج نیست.
سخن پایانی
کنتاکتور نوع خاصی از رله است که برای روشن یا خاموش‌کردن مدار الکتریکی استفاده می‌شود. کاربرد کنتاکتورها عموماً در موتورهای الکتریکی و کاربردهای روشنایی است. هدف از استفاده کنتاکتورها محافظت بیشتر از تجهیزات و کارگران است. تفاوت اصلی که بین رله‌ها و کنتاکتورها وجود دارد، میزان جریان در آن‌ها است. در واقع کنتاکتورها جریان بیشتری را تحمل می‌کنند. این در حالی است که رله‌ها نمی‌توانند جریان بیشتر از ۱۰ آمپر را تحمل کنند. همچنین در کنتاکتورها به دلیل جریان‌های بالا از کنتاکت‌های فنری استفاده می‌شود که استفاده از آن در رله‌ها کمتر است.فروشگاه پارما الکتریک آماده شنیدن سوالات و نظرات شما عزیزان می‌باشد.
تاریخ انتشار 1401/04/20