تفاوت کنتاکتور با کلید اتوماتیک
یکی از موضوعات مهمی که در مورد نحوه کنترل جریان برق در انواع مدارها وجود دارد، استفاده از تجهیزات مخصوص همچون کنتاکتور و کلیدهای اتوماتیک است. هر دوی این تجهیزات کار کنترل و قطع جریان را برعهده دارند، اما تفاوت عمده‌ی کنتاکتور با کلید اتوماتیک در این است که کلید اتوماتیک یا همان رله جریانی بین ۰.۱ الی ۲۰ آمپر را از خود عبور می‌دهد؛ اما جریان برق عبوری از کنتاکتور بیشتر است. در ادامه به‌طور مفصل به تفاوت‌های میان کنتاکتور و کلید اتوماتیک، می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.
کنتاکتور چیست
کنتاکتور وسیله‌ای پرکاربرد جهت اتصال و یا قطع ارتباط میان بار و منبع تغذیه می‌باشد. کنتاکتور برای دستگاه‌هایی کاربرد دارد که با قطع و وصل جریان مدار لازم است تا خاموش و روشن شوند. در واقع بعضی از کنتاکتورها دارای اندازه بسیار کوچکی بوده و توانایی کنترل جریان ۱ آمپر را دارند، درحالیکه بعضی دیگر اندازه بزرگتری داشته و برای کنترل جریان‌های چندین هزار آمپر استفاده می‌شوند. کنتاکتور از دو بخش ثابت و متحرک تشکیل شده است که قسمت متحرک توسط یک فنر از بخش ثابت جدا می‌شود. در بخش متحرک تعدادی کنتاکتور عایق وجود دارد، همچنین در بخش ثابت دستگاه هم تعدادی کنتاکتور تعبیه شده است. در حالتی که مدار وصل باشد به دلیل نیروی وارد شده از سمت هسته الکترومغناطیسی، قسمت متحرک و ثابت در تماس با یکدیگر هستند. در صورت کم شدن ولتاژی و یا قطع جریان، نیروی فنر باعث قطع شدن بخش متحرک به صورت اتوماتیک می‌شود.
کاربرد کنتاکتور
شاید بتوان گفت که مهم‌ترین کاربرد کنتاکتور به عنوان استارتر در روشن کردن ترانسفورماتور و موتور استفاده می‌شود. از کنتاکتور برای کلید زنی مدار استفاده می‌شود و خود کنتاکتور با مداری کنترل می‌شود که قدرت آن بسیار کمتر از مدار کنترل شده توسط کنتاکتور است. در واقع کنتاکتورها با استفاده از یک جریان کوچک، قادر به قطع و وصل جریان بزرگتر هستند.
در حال حاضر کنتاکتورها به یکی از پرکاربردترین تجهیزات تبدیل شده‌اند و برای کارهای مختلفی از آن‌ها استفاده می‌شود.
• کنترل نورافکن: برای کنترل نورافکن‌ها در ساختمان‌های تجاری و اداری می‌توان از کنتاکتور استفاده کرد.
• استارتر: به منظور تامین توان برای انواع مختلفی از موتورهای الکتریکی می‌توان از کنتاکتور استفاده نمود.
• کنترل خلا: در واقع کنتاکتورها در شرایطی که قوس الکتریکی ایجاد شده باشد آن را از بین برده و برای کلیدزنی سریع می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
• با استفاده از کنتاکتور امکان کنترل تجهیزات از راه دور وجود دارد.
• یکی از مهم‌ترین کاربردهای کنتاکتور در این است که قطع و وصل مدار را با سرعت بالا انجام می‌دهد.
• کنتاکتور خطر اتصال ناگهانی را کاهش می‌دهد.
• همچنین از کنتاکتور می‌توان برای محافظت از وسایل برقی منزل هم استفاده کرد.
کلید اتوماتیک چیست
به منظور جلوگیری از آسیب انواع تجهیزات متصل به جریان برق، استفاده از تجهیزاتی محافظتی الزامی است. کلید اتوماتیک یکی از تجهیزات مهمی است که برای محافظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می‌شود. از این کلید برای محافظت از وسایل برقی، مدارها، سیم و کابل و غیره استفاده استفاده می‌کنند. کلیدهای اتوماتیک در اندازه‌های کوچک تا بزرگ طراحی می‌شوند و از انواع کوچکتر آن‌ها برای محافظت از وسایل برقی منزل می‌توان استفاده کرد؛ درحالیکه از کلیدهای بزرگتر برای محافظت از مدارهایی با ولتاژ بالا که تامین برق بخش بزرگی همانند یک شهر را برعهده دارند استفاده می‌شود. این کلید عملکرد سریعی داشته و به محض هجوم بار و اتصال کوتاه، در سریعترین زمان ممکن باعث قطع اتصال جریان در مدار پس از خود می‌شود،
این درحالی است که اگر بخواهیم همین کار را خودمان به صورت دستی انجام دهیم به دلیل طولانی بودن واکنش انسانی، امکان آسیب دیدن بخش زیادی از مدار و تجهیزات متصل به آن وجود دارد. در واقع استفاده از این کلیدها به نوعی می‌تواند پیشگیری از بروز خرابی و کاهش هزینه‌ها باشد. کلیدهای اتوماتیک را بسیار حساس تولید می‌شوند تا در صورت هرگونه اضافه بار غیر طبیعی، اتصال دو فاز و هجوم بار به سرعت واکنش نشان دهند.
کاربرد کلید اتوماتیک
کاربرد اصلی این کلیدها در تشخیص سریع مشکلات موجود در مدار و قطع اتصال برای پیشگیری از آسیب تجهیزات است. کلید اتوماتیک باکیفیت باید current limiting آن مدت زمان کوتاهی باشد تا سریعا واکنش دهد.
این کلید مزایای زیادی دارد که به چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
• درصورت بروز هرگونه خطا، کلید اتوماتیک جریان را قطع کرده و بلافاصله دوباره آماده کار می‌شود.
• در صورت بروز هرگونه تغیرات در مدار شامل قطع، وصل و یا بروز خطا با استفاده از سیگنال‌های مخصوص از اتاق فرمان می‌توان از مشکلات موجود مطلع شد.
کاربرد کلید اتوماتیک
به منظور جلوگیری از آسیب انواع تجهیزات متصل به جریان برق، استفاده از تجهیزاتی محافظتی الزامی است. کلید اتوماتیک یکی از تجهیزات مهمی است که برای محافظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار استفاده می‌شود. از این کلید برای محافظت از وسایل برقی، مدارها، سیم و کابل و غیره استفاده استفاده می‌کنند. کلیدهای اتوماتیک در اندازه‌های کوچک تا بزرگ طراحی می‌شوند و از انواع کوچکتر آن‌ها برای محافظت از وسایل برقی منزل می‌توان استفاده کرد؛ درحالیکه از کلیدهای بزرگتر برای محافظت از مدارهایی با ولتاژ بالا که تامین برق بخش بزرگی همانند یک شهر را برعهده دارند استفاده می‌شود. این کلید عملکرد سریعی داشته و به محض هجوم بار و اتصال کوتاه، در سریعترین زمان ممکن باعث قطع اتصال جریان در مدار پس از خود می‌شود،
این درحالی است که اگر بخواهیم همین کار را خودمان به صورت دستی انجام دهیم به دلیل طولانی بودن واکنش انسانی، امکان آسیب دیدن بخش زیادی از مدار و تجهیزات متصل به آن وجود دارد. در واقع استفاده از این کلیدها به نوعی می‌تواند پیشگیری از بروز خرابی و کاهش هزینه‌ها باشد. کلیدهای اتوماتیک را بسیار حساس تولید می‌شوند تا در صورت هرگونه اضافه بار غیر طبیعی، اتصال دو فاز و هجوم بار به سرعت واکنش نشان دهند.
مقایسه کنتاکتور با کلید اتوماتیک
کنتاکتور و کلید اتوماتیک هر دو برای قطع و وصل کردن انواع مدارها استفاده می‌شوند، همچنین هر دو آن‌ها این کار را با استفاده از سیم‌پیچ مغناطیسی انجام می‌دهند.
با این حال در مورد تفاوت کنتاکتور با کلید اتوماتیک به چند نکته کاربردی اشاره می‌کنیم.
• در واقع کنتاکتور نوعی کلید اتوماتیک محسوب می‌شود با این تفاوت که ولتاژ عبوری از آن بیشتر است و در مدارهای قدرت از آن استفاده می‌شود.
• از دیگر موارد مربوط به تفاوت کنتاکتور با کلید اتوماتیک این است که کلید اتوماتیک را برای وسایل و تجهیزاتی که با جریان کمتری کار می‌کنند استفاده می‌کنند اما کنتاکتور برای تجهیزاتی با جریان بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• یکی دیگر از موارد تفاوت کنتاکتور با کلید اتوماتیک در سرعت آن‌ها است به طوری که تغییر وضعیت مدار با استفاده از کنتاکتور کندتر از کلید اتوماتیک صورت می‌گیرد.
• همچنین از دیگر تفاوت کنتاکتور با کلید مربوط به مصرف انرژی آن‌ها است. میزان مصرف انرژی توسط کنتاکتور بسیار بیشتر از کلید اتوماتیک است.
• از موارد مهم دیگر تفاوت کنتاکتور با کلید اتوماتیک این است که وزن و ابعاد کنتاکتور بیشتر از کلید اتوماتیک است.
• میزان فرسودگی و سائیدگی کنتاکتور کمتر از کلیدهای اتوماتیک است و همین باعث طول عمر بیشتر کنتاکتور می‌شود.
• حفاظت ایجاد شده توسط کنتاکتور به نسبت کلیدهای اتوماتیک بیشتر و قابل اطمینان‌تر است.
• کنتاکتور بیشتر کاربرد آن در سه فاز می‌باشد اما از کلید اتوماتیک بیشتر در یک فاز استفاده می‌شود.
• برای تولید مدار کنترل خودکار باید از کنتاکتور استفاده کرد.
سخن پایانی
کنتاکتورها و کلیدهای اتوماتیک جز اعضای مهم و جدا نشدنی مدارها و تاسیسات الکتریکی می‌باشند. انجام پروژه‌های عملیاتی الکتریکی بدون استفاده از این تجهیزات امکان‌پذیر نمی‌باشد. در این مقاله به معرفی و کاربرد کنتاکتور و کلید اتوماتیک پرداختیم و این دو را باهم مقایسه کردیم و تفاوت کنتاکتور با کلید اتوماتیک را بررسی کردیم تا برای پروژه‌های خود با آگاهی بیشتری از این تجهیزات استفاده کنید.